Τερμίτες ή μυρμήγκια με φτερά
(πτερωτά ή φτερωτά μυρμήγκια)


Οι τερμίτες και τα μυρμήγκια μοιάζουν αρκετά μορφολογικά, στον τρόπο ζωής και οργάνωσης της κοινωνίας τους, τη συμπεριφορά και τον τρόπο ανιδιοτελούς προσφοράς με σκοπό το καλό του συνόλου τους. Πέραν των άλλων τα μυρμήγκια (εκτός από τα ξυλοφάγα μυρμήγκια) δεν κάνουν ζημιές στα ξύλα και άλλα κυτταρινούχα υλικά αφού δεν τρέφονται με αυτά. Αντίθετα οι τερμίτες στη φύση ως αποικοδομητές της νεκρής οργανικής ύλης συμβάλουν στην ανακύκλωση, ενώ οι τερμίτες στο σπίτι χωρίς να αλλάξουν συνήθειες προκαλούν μεγάλες υλικές καταστροφές. Τα μυρμήγκια όπως και οι τερμίτες δημιουργούν μεγάλους πληθυσμούς ενώ αναπαράγονται με εντυπωσιακό τρόπο, καθώς κατά τις σμηνουργίες ξεκινούν να διέρχονται ξαφνικά από τη φωλιά δεκάδες πτερωτά έντομα.


Μορφολογικά η κάστα των αναπαραγωγικών του μυρμηγκιού και του τερμίτη εμφανίζει ομοιότητες και καμιά φορά οι τερμίτες και μυρμήγκια συγχέονται. Όχι τόσο για τις μορφολογικές διαφορές που παρουσιάζουν παρατηρώντας τα έντομα (με γυμνό μάτι), όσο γιατί δεν είναι γνωστοί οι τερμίτες στην Ελλάδα. Δεν είναι η πρώτη μας σκέψη ότι έχουμε τερμίτες στο σπίτι όταν αντιληφθούμε ότι υπάρχει προσβολή στα ξύλα ή όταν εντοπίσουμε δεκάδες από φτερωτά μυρμήγκια κοντά σε αυτή, ή πτερωτά έντομα που θυμίζουν «φτερωτά μυρμήγκια».

Συνοψίζονται παρακάτω οι κύριες μορφολογικές διαφορές πτερωτού τερμίτη και μυρμηγκιού που μπορούμε με γυμνό μάτι να παρατηρήσουμε και να καταλήξουμε αν τελικά στο σπίτι μας έχουμε τερμίτες ή μυρμήγκια.

Οι τερμίτες όπως και όλα τα έντομα έχουν 6 πόδια και το σώμα τους χωρίζεται σε 3 μέρη: κεφαλή, θώρακα και κοιλία, όχι τόσο ευδιάκριτα με στενώσεις, όπως στα μυρμήγκια. Συγκριμένα η κοιλία των τερμιτών αποτελεί συνέχεια του θώρακα ενώ στα μυρμήγκια ενώνεται με λεπτό μίσχο και έτσι διακρίνονται ευκρινώς τα μέρη του σώματος.

Οι τερμίτες στην κεφαλή διαθέτουν ένα ζεύγος ευθειών κεραιών που αποτελούνται από μικρά σφαιρικά τμήματα, για αυτό και χαρακτηρίζονται ως κομβολογοειδείς, ενώ στα μυρμήγκια σχηματίζεται γωνία (κεραίες γονατοειδείς).

Από το θώρακα των πτερωτών εντόμων του τερμίτη (σμηνουργοί ή αναπαραγωγικά) εκφύονται δύο ζεύγη πτερύγων ίσου μήκους. Ανήκουν στην τάξη Ισόπτερα και το χαρακτηριστικό των ίσων πτερύγων είναι ένα από τα κύρια που τα διακρίνει από τις πτερωτές μορφές μυρμηγκιών. Τα μυρμήγκια ανήκουν στα Υμενόπτερα και έχουν τα πτερωτά τους 2 ζεύγη άνισων πτερύγων με τις πρόσθιες πιο μακριές.

Τα εξαρτήματα του στόματος είναι μασητικού τύπου και μάλιστα εφοδιασμένα με ισχυρές γνάθους που βοηθούν στη διατροφή και την άμυνα, ενώ έχουν ασθενείς οφθαλμούς.

Share by: